مدیر منابع آب شهرستان بهار:امین اظهری

تلفن: 34226878-081

-1:شهرستان بهار

بهار یکی از شهرهای استان همدان است Ú©Ù‡ با گستره‌ای معادل Û±Û³Û³Û¹ کیلومتر مربع، حدود Û²/Û· درصد از وسعت استان همدان را تشکیل Ù…ÛŒ دهد. این شهرستان از لحاظ جغرافیایی بین مدارهای Û³Û´ درجه Ùˆ ÛµÛ² دقیقه تا Û³Û´ درجه Ùˆ ÛµÛµ دقیقه عرض شمالی Ùˆ Û´Û¸ درجه Ùˆ Û²Û· دقیقه تا Û´Û¸ درجه Ùˆ Û²Ûµ دقیقه طول شرقی قرار گرفته است.

 

شکل شماره 4-1: موقعیت کشور، استان و شهرستان

 

4-2: پیشینه تاریخی

در کتب قدیم از شهر بهار بعنون مرکزی آباد یاد شده است . در گذشته این شهر مرکز حکمرانان کردستان و لرستان بوده و در اوایل قرن پنجم هجری که سلجوقیان پایتخت خود را شهر همدان قرار داده بودند و قلعه بهار، مرغزار قراتکین یکی از امرای سلجوقی بوده است. خرابیهای قلعه در کوی قلعه شهر، بنام دولت قلعه سی، هنوز موجود است. بهار در طول تاریخ چندین بار ، مورد هجوم و حمله واقع شده است. در سال ۶۵۵ هجری، هلاکو خان مغول این شهر را ویران و قلعه را با خاک یکسان کرد. در سال ۸۰۰ هجری که امیر تیمور گورکانی، آسیای صغیر و شام را به تصرف درآورده بود، هفت ایل مهم این مناطق را به نواحی مختلف ایران کوچ داد. یکی از آنان بهارلو بود که به نواحی کردستان و همدان کوچانده شد و ییلاق خود را چمن های بهار قرار داد. این ایل در زمان صفویه به دو شاخه تقسیم و یک شاخه از آن بنام ایل بهار لو در بهار ساکن شدند و بکار کشاورزی مشغول شدند که وجه تسمیه بهار بدلیل اسکان این ایل می باشد.

کشور	ایران
استان	همدان
شهرستان	بهار
بخش	مرکزی
جمعیت	49360 نفر
زبان گفتاری	آذری
مذهب	شیعه
مساحت	1256374 مترمربع
ارتفاع از سطح دریا	1735 متر
ره آورد	کشاورزی
پیش شماره تلفنی	0812
وبگاه	سایت شهرداری

جدول شماره 4-1: اطلاعات کلی از شهرستان بهار

4-3:تقسیمات کشوری

این شهرستان بر اساس آخرین تقسیمات کشوری دارای سه بخش ( مرکزی، لالجین و صالح آباد ) معادل ۱۱ درصد از تعداد کل بخش های استان، ۶ دهستان (سیمینه رود، آبرومند، مهاجران، سفالگران، صالح آباد، دیم کاران) معادل ۳/۸ درصد از تعداد کل دهستانهای استان و ۳ شهر ( بهار، صالح آباد، لالجین ) معادل ۱/۱۱ درصد از تعداد کل شهرهای استان می باشد. در سال 1394 شهرستان بهار تعداد 67 روستای دارای سکنه را به خود اختصاص داده است.

 

شکل شماره 4-2: تقسیمات کشوری شهرستان بهار

4-4: ویژگیهای طبیعی

از ویژگی‌های طبیعی بهار Ù…ÛŒ‌توان به تنوع آبرفتهای حاصلخیز Ú©Ù‡ از فرسایش رسوبات سطحی ارتفاعات الوند به وجود آمده Ùˆ نیز به نفوذ پذیری عمق خاک آن اشاره کرد. بهار به علت دارا بودن زمستان‌ها Ùˆ یخبندان‌های طولانی از مناطق سردسیر کشور محسوب Ù…ÛŒ‌شود. تابستان‌هایش معتدل Ùˆ گرمترین ماههای سال آن، تیر Ùˆ مرداد با حداکثر گرمای 6/39+ درجه سانتیگراد Ùˆ سردترین ماهها دی Ùˆ بهمن با حداقل درجه حرارت 33- سانتیگراد است.میانگین بارش سالانه در حدود 315 میلی متر Ùˆ حداقل بارش سال در اواخر خرداد Ùˆ حداکثر آن در فروردین ماه به ثبت رسیده‌است. این شهر به دلیل اختلاف ارتفاع بین بهار Ùˆ ارتفاعات الوند، منطقه‌ای بادخیز است.

4-5: میانگین دما و بارش برای بهار

ژانویه

فوریه

مارس

آوریل

مه

ژوئن

ژوئیه

اوت

سپتامبر

اکتبر

نوامبر

دسامبر

دمای بیشینه (°C)

Û²Ù«Û¹

ÛµÙ«Û±

Û±Û±Ù«Û°

Û±Û¸Ù«Û³

Û²Û³Ù«Û´

Û³Û°Ù«Û±

Û³Û´Ù«Û²

Û³Û´Ù«Û±

Û²Û¹Ù«Û´

Û²Û±Ù«Ûµ

Û±Û³Ù«Û³

Û¶Ù«Û³

Ø

Û±Û¹Ù«Û±

دمای کمینه (°C)

-Û¸Ù«Û°

-Û¶Ù«Û´

-Û±Ù«Û³

Û´Ù«Û´

Û·Ù«Û³

Û±Û°Ù«Û³

Û±Û³Ù«Û¹

Û±Û²Ù«Û·

Û·Ù«Ûµ

Û³Ù«Û·

-Û°Ù«Ûµ

-Û´Ù«Û´

Ø

Û³Ù«Û³

بارش (mm)

Û³Û¶Ù«Û¹

Û´Û±Ù«Ûµ

ÛµÛµÙ«Û²

Û´Û²Ù«Û°

Û²ÛµÙ«Û¸

Û²Ù«Û·

Û±Ù«Û¹

Û²Ù«Û³

Û°Ù«Ûµ

Û²Û¶Ù«Û³

Û³Û´Ù«Û·

Û´Û¶Ù«Û¸

Σ

Û³Û±Û¶Ù«Û¶

روزهای بارانی

Û±Û°Ù«Û°

Û¹Ù«Û¸

Û±Û±Ù«Û·

Û¹Ù«Û·

Û·Ù«Û´

Û±Ù«Û¶

Û°Ù«Û¶

Û°Ù«Û·

Û°Ù«Û¶

ÛµÙ«Û³

Û·Ù«Û²

Û¹Ù«Û´

Σ

Û·Û´

 

دما

Û²Ù«Û¹   -Û¸Ù«Û°

ÛµÙ«Û±   -Û¶Ù«Û´

Û±Û±Ù«Û°   -Û±Ù«Û³

Û±Û¸Ù«Û³   Û´Ù«Û´

Û²Û³Ù«Û´   Û·Ù«Û³

Û³Û°Ù«Û±   Û±Û°Ù«Û³

Û³Û´Ù«Û²   Û±Û³Ù«Û¹

Û³Û´Ù«Û±   Û±Û²Ù«Û·

Û²Û¹Ù«Û´   Û·Ù«Ûµ

Û²Û±Ù«Ûµ   Û³Ù«Û·

Û±Û³Ù«Û³   -Û°Ù«Ûµ

Û¶Ù«Û³   -Û´Ù«Û´

جدول شماره 4-2: میانگین بارش و دما

4-6: مردم شناسی

دین مردم این شهرستان اسلام Ùˆ مذهب شیعه‌است. زبان عموم مردم ترکی است Ùˆ عده قلیلی نیز به لری Ùˆ کردی تکلم Ù…ÛŒ‌کنند. از دوره صفوی طایفه قراگوزلوها نیز در منطقه حضور داشتند Ú©Ù‡ اراضی بهار را بین خود به صورت اربابی تقسیم کرده بودند. اکثر اهالی این شهرستان به زبان ترکی Ùˆ تعدادی از روستاهای غربی آن به زبان کردی صحبت Ù…ÛŒ‌کنند. همه اهالی این شهرستان بر مذهب شیعه‌اند.

4-7: صنایع دستی
فعالیت عمده صنایع دستی شهرستان بهار در زمینه بافت قالی Ùˆ ساخت سفال Ùˆ سرامیک است. در این دو صنعت- هنر در سال 1382 به ترتیب 11121 Ùˆ 3580 نفر مشغول به فعالیت بوده‌اند.

4-8: مشاهیر
-شیخ محمد بهاری (1265-1325ق) فرزند میرزا محمد مجتهد شیعه. وی در نجف از ملازمان ملاحسینقلی شوندی گردید. مقبره ایشان در گلزار شهدای بهار است.

 

شکل شماره 4-3: آیت الله حاج شیخ محمد بهاری

4-8-1: زندگینامه:

عارف سالک، عالم ربّانی، حکیم فرزانه، مجتهد عادل، فقیه نامدار، حضرت آیت الله شیخ محمّد بهاری در خانواده ای اصیل و مذهبی چشم به جهان گشود. او فرزند میرزا محمّد بهاری، از ستارگان تابناک آسمان علم و عرفان است. بهاری در سال 1265 هـ . ق. در شهر بهار از توابع همدان متولد شد. حاج میرزا محمّد بهاری که مردی وارسته بود، دارای 3 پسر به نام های: صادق، فرّخ و محمّد و یک دختر به نام خانم بود. همسر وی، زنی با ایمان بود. حاج میرزا محمد کاسب بود و وضعیت مالی نسبتاً خوبی داشت. از قراین و شواهد پیداست که او از راه خرید و فروش و کشاورزی، امرار معاش می کرد. بهاری در اخلاق، حسن رفتار، حلم، بردباری و خوش خلقی از بین شاگردان مرحوم آخوند، زبانزد و نمونه و بارز بود. او در نجف، شیوه تربیتی استادش را ادامه داد. بسیاری از عالمان و تاجران ایرانی، عرب و هندی شیوه سلوک و خودسازی را از او طلب می کردند وی نیز با کمال گشاده رویی و مهر و محبت، شفاهی یا کتبی آنان را هدایت و ارشاد می نمود و بدین ترتیب مکتب آخوند را استمرار و تداوم می بخشید. شیخ محمد بهاری شاگردان بسیاری داشت نامه های وی که در کتاب تذکره المتقین گرد آمده است، خود حکایت از این مدعاست. اهل سیر و سلوک و عرفان در سیر تکاملی و تهذیب و تزکیه روح که زمینه شهود را فراهم می کند. آیت الله شیخ محمد بهاری در نجف مریض شد و به سفارش پزشکان، به ایران بر می گردد. عازم مشهد می شود. او مدتی بعد، قصد بازگشت به نجف اشرف می کند که شدت یافتن بیماری، او را از این تصمیم منصرف می سازد و او ناچار به زادگاهش، بهار برمی گردد و در نهم ماه مبارک رمضان 1325 هـ . ق. روحش به رضوان الهی پر می کشد و پیکر پاکش در شهر بهار به خاک سپرده می شود. مرقد منور آن مرحوم هم اکنون در میان بیش از 160 تن از شهیدان سرافراز و گلگون کفن انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، در باغ بهشت شهدای بهار، زیارتگاه مردم است. یکی از بزرگان نقل کرده اند: اطرافیان بهاری در زمان حیاتش، به ایشان پیشنهاد می کنند بعد از رحلتش، جنازه اش را به نجف منتقل کنند و در آن جا به خاک بسپارند. ایشان با قاطعیت می گوید: مرا در گورستان شهر بهار دفن کنید. چون می خواهم کنار شهیدان باشم. آرامگاه وی زیارتگاه مردم از شهرهای مختلف کشور است. گاه اشخاص گرفتار و حاجتمند برای رفع گرفتاری و برآورده شدن حاجات خویش، به آستان مبارک و شفابخش آن ابرمرد زهد و تقوا، روی امید می آورند. کرامات فراوانی نیز در این زمینه از ایشان نقل و مشاهده شده است. آیت الله نائینی فرمودند: شهر(شهرستان بهار)آنجائی است که آیت الله بهاری (ره) در آن آرمیده است. عارف نامدار همدانی حضرت آیت الله حاج شیخ جواد انصاری (رض) فرمودند: بعد از قبر سلمان فارسی قبری به پر نوری قبر آیت الله بهاری ندیدم.

4-9: تعداد شهدا و مفقودین

تعداد شهدا Ùˆ مفقودین این شهرستان 557 نفر معادل 7,7 درصد Ú©Ù„ شهدای استان Ù…ÛŒ‌باشد Ú©Ù‡ خانوده آنها زیر پوشش بنیاد شهید قرار دارند.تعداد آزادگان این شهرستان 127 نفر معادل 12,9 درصد Ú©Ù„ تعداد آزادگان استان Ùˆ تعداد جانبازان این شهرستان 1688 نفر معادل 8,7 درصد Ú©Ù„ جانبازان استان Ù…ÛŒ‌باشد Ú©Ù‡ تحت پوشش خدمات بنیاد جانبازان قرار دارند.

4-10: شبکه آبها
چاهها، قنات Ùˆ رودها، شبکه آبیاری بهار را تشکیل Ù…ÛŒ‌دهند Ùˆ همین است Ú©Ù‡ موجب توسعه Ùˆ گسترش کشاورزی در این شهر Ùˆ منطقه شده‌است. از مهم ترین رودهایی Ú©Ù‡ در این منطقه جریان دارد، Ù…ÛŒ‌توان از سیمینه رود، قره‌چای، فرجین Ùˆ رودخانه صالح آباد را Ù…ÛŒ‌توان نام برد.

4-11:سوغات                                                                                                                  Ø³ÙØ§Ù„ Ùˆ سرامیک – کشمش- خیارشور

 

شکل شماره 4-4: سفال و سرامیک لالجین

4-12: جاذبه های طبیعی

روستای وهنان Ùˆ حیدره قاضی خان – شهر لالجین

 

شکل شماره 4-5: روستای حیدره

4-13: جاذبه های تاریخی

کاروانسراهای رسول آباد Ùˆ تاج آباد – پل مهاجران – مسجد جامع مهاجران – امام زاده عسگر

4-14: جاذبه های تفریحی

دامنه الوند در بخش مرکزی ( روستاهای وهنان و قاضی خان)

4-15: جاذبه  مذهبی

آرامگاه آیت الله حاج شیخ محمد بهاری

شکل شماره 4-6: آرامگاه شیخ محمد بهاری

4-16:مطالعات منطقه ای

4-16-1: بررسی نقش و جایگاه شهر بهار در منطقه و شناخت میدان تأثیر پذیری آن

 Ø§Ø² آنجایی Ú©Ù‡ شهر بهار مانند دیگر شهر ها به مثابه یک سیستم عمل Ù…ÛŒ نماید . ناگزیر دارای ارتباطات Ùˆ پیوند های عمل کردی با مناطق پیرامون است . ارتباطات Ùˆ پیوندهای عملکردی شهر با مناطق اطراف موقعیت ها Ùˆ شرایطی را برای شهر به وجو Ù…ÛŒ آورد Ú©Ù‡ آثار Ùˆ نتایج کالبدی چنین ارتباطاطی قابل توجه Ùˆ تأمل است . مهمترین موقعیت های ناظر بر شهر بهار را از این دیدگاه را Ù…ÛŒ توان در محور های زیر خلاصه کرد :

1- موقعیت مجاورتی با مرکز سطح یک صنعتی و مرکزیت منطقه زاگرس یعنی شهر همدان .
2- موقعیت قرار گیری در مجموعه شهری همدان ، بهار ، لالجین و صالح آباد .
3- موقیت قرار گیری در منطقه کشت فشرده و قابلیت و توان کشاورزی بالا .
4- موقعیت ویژه گردشگری در قلمرو توسعه صنعت توریسم در طرح آمایش سرزمین و طرح کالبدی منطقة زاگرس .
5- موقعیت کریدوری- ارتباطی منطقه ای ، امکان استفاده از شبکه های مقیاس ملی و منطقه ای و همچنین دسترسی آسان به شبکه ریلی غرب کشور طی سالهای آتی .

4-16-2: علل پیدایش ، قدمت و تاریخچه شهر بهار

 ÛŒÚ©ÛŒ از قدیمی ترین منابعی Ú©Ù‡ در آن از شهر بهار یاد شده است ØŒ نزهه الغلوب حمدالله موستوفی است . در این کتاب آماده است Ú©Ù‡ در نیمه دوم قرن ششم هجری سلطان سنجر سنجوقی قسمت غربی ایالت جبال یعنی آنچه را Ú©Ù‡ از توابه کرمانشاه بود جدا کرد Ùˆ آن را کردستان نامید Ùˆ برادر زادة خود سلیمان شاه ملغب به ابوه ( یا ایوه ) را فرمانفرمای آنجا قرار داد . این ابوه همان است Ú©Ù‡ چندی بعد یعنی از 544 تا 556 هجری به جانشینی عموی خود رئیس دودمان سلجوقی Ùˆ سلطان عراقین گردید . سلیمان شاه شهر بهار را مرکز خویش قرار داد Ùˆ در آن قلعة مستحکمی وجود داشت ØŒ سابقة کنونی شهر بهار به حدود یکصد سال Ù…ÛŒ رسد . بهار حدود 60 سال مرکز بخش Ùˆ دارای بخش داری بوده است . Ùˆ نزدیک به 40 سال است Ú©Ù‡ دارای شهرداری مستقلی است.

 

شکل شماره 4-7: تابلوی ورودی شهر

4-17: موقعیت سیاسی جغرافیایی شهر و اطراف آن
4-17-1: موقعیت سیاسی

 Ø´Ù‡Ø± بهار در محدودة شهرستان بهار از توابع استان همدان واقع شده است . شهرستان بهار یکی از شهرستانهای 8 گانه استان همدان است Ùˆ در غرب استان واقع گردیده Ùˆ به لحاظ تقسیمات سیاسی شهر بهار مرکزیت این شهرستان را به عهده داشته است .همچنین بهار در محدوده بخش مرکزی  ( واقع در جنوب شهرستان بهار ) قرار گرفته است.

4-17-2: موقعیت جغرافیایی :

 Ø´Ù‡Ø± بهار به لحاظ موقعیت جغرافیایی در بین 48 درجه Ùˆ25 دقیقه تا 48 درجه Ùˆ 27 دقیقه طول جغرافیایی  Ùˆ 34 درجه 52 دقیقه تا 34 درجه Ùˆ 55 دقیقه عرض جغرافیایی واقع شده است.

4-17-3: توپوگرافی و شیب :

شهرستان بهار از نظر ارتفاعی و شرایط توپوگرافی با شیب نسبتاً ملایمی از ارتفاعات پایکوهی الوند واقع در بخش جنوبی شهرستان فاصله گرفته و به سمت شمال در محدوده شهر بهار و بخش های شمالی شهرستان این شیب به حداقل می رسد .شهر بهار به علت موقعیت دشتی دارای شیب بسیار اندک می باشد .جهت شیب عمومی محدوده ای که بافت کالبدی شهر بر آن استقرار یافته از سمت غرب و شمال غربی به سمت شرق و جنوب شرقی است.

4-18: عوامل جغرافیایی محدوده کننده شهر

منابع آبی اداره منابع آب شهرستان بهار در محدوده مطالعاتی همدان بهار قرار دارد که به اختصار معرفی می گردد.

محدودة مطالعاتی همدان – بهار

این محدوده با کد 4117 به وسعت 2492 کیلومتر مربع جزئی از حوزة آبریز درجه 2 دریاچه نمک محسوب Ù…ÛŒ‌شود. وسعت دشت این محدودة مطالعاتی برابر 880 کیلومتر مربع Ùˆ گستره آبخوان محدودة مطالعاتی مورد نظر برابر 468 کیلومتر مربع Ù…ÛŒ‌باشد.  این محدوده از سمتهای جنوب ØŒ شرق Ùˆ غرب به خط الراس ارتفاعات محاط کننده دشت محدوده Ùˆ تنها معبر خروجی آبی منطقه در سمت شمال آن واقع است. ممنوعیت توسعه بهره برداری از آبهای زیرزمینی دشت همدان – بهار از سال 1371 به علت منفی شدن بیلان Ùˆ حساسیت تامین آب شرب شهرهای همدان ØŒ بهار ØŒ لاله جین Ùˆ ... اعمال شده است . لازم بذکر است Ú©Ù‡ حدود 37 درصد از جمعیت 7/1 میلیون نفری استان در این محدوده Ú©Ù‡ 7/12 درصد از مساحت استان را دارا Ù…ÛŒ باشد ØŒ ساکن Ù…ÛŒ باشند. به منظور کنترل Ú©Ù…ÛŒ Ùˆ کیفی سفره آب زیرزمینی ماهیانه سطح آب 28 حلقه چاه مشاهده ای Ùˆ آبدهی 24 منبع آبی (چاه ØŒ چشمه Ùˆ قنات) انتخابی اندازه گیری Ù…ÛŒ شود . در این محدوده 7 ایستگاه هیدرومتری Ùˆ 4 ایستگاه بارانسنجی به منظور کنترل Ú©Ù…ÛŒ Ùˆ کیفی منابع آبهای سطحی احداث گردیده است. بر اساس بررسیهای انجام گرفته ØŒ متوسط بارشهای جوی بر اساس ایستگاههای موجود 325 میلیمتر ØŒ میزان تخلیه سالانه منابع آبهای زیرزمینی  360 میلیون مترمکعب Ùˆ رواناب منطقه معادل  90  میلیون مترمکعب Ù…ÛŒ باشد. در طول دوره مطالعه (82-1370) ØŒ میزان متوسط افت سالیانه حدود یک متر Ùˆ کسری حجم مخزن سالانه معادل 24 میلیون مترمکعب محاسبه شده است.  محدوده مطالعاتی همدان - بهار بین اداره منابع آب شهرستان همدان Ùˆ بهار مشترک Ù…ÛŒ باشد.

مهمترین عوامل جغرافیایی محدود کننده  توسعه کالبدی شهر اراضی کشاورزی است Ú©Ù‡ به  طور گسترده Ùˆ  از جهات مختلف محدوده شهر را احاطه کرده است. مهمترین عوامل جغرافیایی محدود کننده  توسعه کالبدی شهر اراضی کشاورزی است Ú©Ù‡ به  طور گسترده Ùˆ  از جهات مختلف محدوده شهر را احاطه کرده است.

4-18-1: آبهای زیرزمینی منطقه :

 Ø¬Ù‡Øª جریان از نواحی جنوبی Ùˆ جنوب غرب Ùˆ غرب به طرف مرکز Ùˆ شمال دشت Ù…ÛŒ باشد . مرزهای شرقی Ùˆ جنوب غربی در تغذیه سفره نقشی ندارند Ùˆ نواحی جنوبی Ùˆ غربی در تغذیه سفره مؤثر Ù…ÛŒ باشند . در اکثر مناطق دشت ØŒ تیپ آب کربناته Ù…ÛŒ باشد . هدایت الکتریکی ویژه بین 500 در نواحی جنوبی تا 2000 میکروموس بر سانتی متر در نواحی مرکزی است .
 ØºØ§Ù„باً کمتر از 500 میلیگرم در لیتر Ùˆ میزان کلر اکثراً کمتر از 100 میلی گرم در لیتر Ù…ÛŒ باشد.

 4-18-2: زلزله خیزی

زلزله مهمترین سانحة طبیعی تهیه کننده منطقه بهار است . احتمال وقوع زمین لرزه هایی با شدت بیش از 5/5 ریشتر و در هر شرایط و 5/6 ریشتر در دورة بازگشت 50 ساله تا 3/7 ریشتر در دورة بازگشت به 200 ساله موضوع زلزله و ضرورت مقابله با آن را به موضوعی بسیار جدی تبدیل کرده است . به خصوص اینکه منطقه بهار جزو مناطقی است که حداقل یکبار بین قرن چهارم میلادی تا سال 1967 ویران شده لست و زلزله های مخروبی را در طول تاریخ تجربه کرده است.

4-18-3: خاک شناسی

شهر بهار Ùˆ اطراف ان در محدوده تیپ اراضی دشت های دامنه ای واقع شده است . از مهمترین ویژگی های خاک این تیپ از اراضی « خاک عمیق تا نیمه عمیق با بافت سنگین یا خیلی سنگین توام با مقداری تجمع مواد آهکی در لایه های زیر خاک Ù…ÛŒ باشد بخشی از اراضی ضلع شمال Ùˆ شمال شرقی شهر بهار را اراضی دشت های سیلابی تشکیل Ù…ÛŒ دهند . از مهمترین ویژگی های این اراضی آبگیر بودن آنها Ùˆ بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی Ù…ÛŒ باشد .

4-18-4: منابع و نحوة تأمین آب شرب شهر بهار

 Ø¹Ù…لیات اجرایی شبکه توزیع آب شهر بهار با حفر اولین چاه در سال 1348 Ùˆ احداٍث مخزن هوایی 150 متر مکعبی آغاز شد در حال حاضر منبع اصلب تأمین آب شرب شهر از طریق چاه صورت Ù…ÛŒ گیرد Ùˆ تعداد چاه های تأمین کنندة آب شهر 5 حلقه Ù…ÛŒ باشد .

4-18-5: مسایل هواشناسی ( حرارت ، رطوبت ، باد و ... )

• درجه حرارت :

میانگین دمای هوای شهرستان بهار طی یک دورة 20 ساله معادی 4/10 درجه سانتی گراد محاسبه شده است

• رطوبت هوا :

  میانگین رطوبت نسبی سالانه در ساعت 6:30 با 68 % Ùˆ میانگین رطوبت نسبی در 12:30 برابر 6/36 % است .

• روزهای یخبندان : 

توزیع سالانه روزهای یخبندان در محدوده مورد مطالعه برابر با 100 روز می باشد . بیشترین روزهای یخبندان مربوط به فصل زمستان و معادل 62 روز می باشد و فصل پاییز با 23 روز یخبندان در سال در ردیف دوم قرار می گیرد .

 

• وزش باد :

 Ø¢Ù…ار 4 سالة باد ایستگاه همدان نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ باد جنوب غرب به شمال شرق باد غالب منطقه مورد مطالعه مبیاشد .

4-18-6: منابع آب سطحی

4-18-6-1:رودخانه قره‎چای

رودخانه‎ قره‎چای با طولی حدود 495 کیلومتر، یکی از رودخانه‏های‎ مهم استان همدان است. این رودخانه از بهم پیوستن دو رودخانه شرا Ùˆ سیمینه‎رود تشکیل Ù…ÛŒ‎شود. رودخانه شراء از واحد هیدرولوژیک شراء در استان مرکزی جریان یافته است Ùˆ پس از ورود به واحد کمیجان به نام قره‎چای شناخته Ù…ÛŒ‎شود. پس از عبور این رودخانه از واحد کمیجان Ùˆ در محدوده واحد هیدرولوژیک قهاوند- قروه،رودخانه سیمینه‎رود از واحد هیدرولوژیک همدان –بهار به آن Ù…ÛŒ‎پیوندد Ùˆ بعد از ایستگاه هیدرومتری عمرآباد از استان همدان خارج Ù…ÛŒ‎شود. حجم Ú©Ù„ آورد این رودخانه در سال 1346 معادل 237 میلیون مترمکعب Ùˆ میانگین آبدهی سالانه رودخانه قره‎چای Ú©Ù‡ در ایستگاه عمرآباد Ø·ÛŒ سال‏های 77-1348 اندازه‎گیری شده است، معادل 53/7 مترمکعب در ثانیه بوده ‏است.کمترین میانگین آبدهی سالانه04/0مترمکعب درثانیه ‏در ماه شهریور Ùˆ بیشترین میانگین‏آبدهی سالانه 3/26 مترمکعب در ثانیه در فروردین ماه است.

لازم به توضیح است Ú©Ù‡ در سالهای اخیر آبدهی این رودخانه حدود 90 (نود) درصد کاهش یافته است. دلیل بروز این مسئله ØŒ خشکسالی های اخیر، افزایش تعداد Ùˆ تخلیه چاهها Ùˆ برداشت بیش از حد مجاز از سفره های آب زیر زمینی، در نتیجه از بین رفتن دبی (آبدهی) پایه رودخانه خصوصا” در بالادست حوزه (واحد کمیجان) در محدوده استان مرکزی بوده است.

میزان حجم ورودی آب سطحی از رودخانه شراء به استان همدان  به طور متوسط 3/152 میلیون مترمکعب در سال در طول دوره آماری (تا سال 1377)بوده است Ú©Ù‡ این میزان آب هم در پنج ساله اخیر (81-1376) بشدت کاهش یافته است.

4-18-6-2:رودخانه سیمینه‎رود

مجموعه رودخانه‎هایی Ú©Ù‡ در واحد هیدرولوژیک همدان- بهار جریان دارند Ùˆ به مهمترین آنها اشاره شد، سرانجام به هم Ù…ÛŒ‎پیوندند Ùˆ در مرز ورودی شهرستان بهار سیمینه‎رود را تشکیل Ù…ÛŒ‎دهند Ú©Ù‡ در جهت شمال‏شرق جریان Ù…ÛŒ‎یابند. این جریان پس از عبور از کوشک‏آباد وارد واحد هیدرولوژیک کبودرآهنگ Ù…ÛŒ‎شود Ùˆ پس از ادامه مسیر به سمت شرق Ùˆ عبور از مرز شهرستان Ùˆ واحد هیدرولوژیک کبودرآهنگ وارد واحد هیدرولوژیک قهاوند- قروه Ù…ÛŒ‎شود Ùˆ با پیوستن به رودخانه شراء، در نهایت رودخانه قره‎چای را تشکیل Ù…ÛŒ‎دهند.

متوسط حجم جریان رودخانه سیمینه‎رود، Ú©Ù‡ در ایستگاه هیدرومتری کوشک‎آباد از سال 1348 اندازه‎گیری ‎شده است، سالانه معادل 67/87 میلیون مترمکعب بوده است. میانگین آبدهی سالانه این رودخانه 78/2 متر مکعب در ثانیه است، کمترین میانگین آبدهی ماهانه 06/0 در شهریور ماه Ùˆ متوسط بیشترین میانگین ماهانه 96/11 مترمکعب در ثانیه در فروردین ماه محاسبه شده.

 

4-19: ویژگی های جمعیتی شهر بهار
4-19-1: تعداد جمعیت  

 Ø¯Ø± سال 1375جمعیت ساکن شهر بهار بالغ بر 25865 نفر بوده است . جمعیت شهر در سال 1345 بالغ بر 11843 نفر بوده Ùˆ در سال 1355 به 14489 نفر Ùˆ در سال 1365 به بالای 21678 نفر افزایش یافته است . جمعیت شهر در سال 1384 برابر 31466 نفر برآورد شده Ùˆ مبنای مطالعات طرح واقع شده است .

این آمار طبق آمار فرمانداری بهار در مورخ 14/08/94 به قرار زیر می باشد:

بخش مرکزی بهار دارای 49360 نفر جمعیت، بخش لالجین دارای 44652 نفر و بخش صالح آباد دارای 28252 نفر جمعیت می باشد.

4-19-2: متوسط رشد سالانة جمعیت شهر

 Ù…توسط رشد سالانة جمعیت شهر بهار در فاصلة سالهای 84-1345 در حدود 28/2% بوده است Ú©Ù‡ برآیند اندازه متناظر این نرخ رشد در 3 دهه متوالی 75-1345 ( به ترتیب 04/2 % ØŒ 11/4 % ØŒ 78/1 % ) Ùˆ متوسط اندازه این نرخ رشد برای هر یک از سالهای دوره زمانی 84-1375 در حدود 08/1 % میباشد .
4-19-3: تعداد خانوار 

 Ø¯Ø± سال 1375 تعداد Ú©Ù„ خانوارهای معمولی ساکن شهر بهار بالغ بر 5487 خانوار Ùˆ تعداد جمعیت آنها 25803 نفر بوده Ú©Ù‡ مبین متوسط تعداد 70/4 نفر عضو برای هر خانوار معمولی ساکن این شهر است . طبق برآورد مشاور متوسط بعد خانوارهای معمولی ساکن شهر بهار در حال حاضر حدود 41/4 نفر است .

این آمار طبق آمار فرمانداری بهار در مورخ 14/08/94 به قرار زیر می باشد:

بخش مرکزی بهار دارای 12236 خانوار، بخش لالجین دارای 10641 خانوار و بخش صالح آباد دارای 6488 خانوار می باشد.

4-19-4: رشد طبیعی جمعیت شهر

 Ø§Ù†Ø¯Ø§Ø²Ø© رشد طبیعی جمعیت شهر بهار در سال 1375 در حدود 1/1 % Ùˆ در سال 1365 در حدود 4/2 % Ùˆ متوسط اندازه آن برای دوره 10 ساله 75-1365 در حدود 6/1 % برآورد Ù…ÛŒ شود .

4-19-5: میزان باسوادی

 Ù…یزان با سوادی جمعیت شهر بهار در فاصله سالهای 1365 تا 1375 به میزان قابل توجهی افزایش یافته است . در سال 1375 اندازة میزان با سوادی جمعیت شهر 3/81 % Ùˆ در سال 1365 در حدود 0/66 % بوده است.

4-20: سیاستها و راهبردهای اساسی مواجهه با شهر بهار از دیدگاه توسعه کالبدی

 Ø³ÛŒØ§Ø³ØªÙ‡Ø§ Ùˆ راهبردهای توسعه کالبدی شهر بهار مبتنی بر دو بخش سیاست ها Ùˆ راهبرد های «  کلان »  Ùˆ « خرد » Ù…ÛŒ باشد . از آنجایی Ú©Ù‡ شهر بهار مانند دیگر شهر ها به مثابه یک سیستم عمل Ù…ÛŒ نماید ØŒ ناگزیر دارای دو محیط متفاوت خواهد بود Ú©Ù‡ عبارتند از Ø› از محیط عینی Ùˆ محیط مغناطیسی شهر .محیط عینی متشکل از فضا های اقتصادی ØŒ اجتماعی Ùˆ پیکره کالبدی شهر است Ùˆ محیط مغناطیسی شامل کنش ها Ùˆ واکنش های محیط عینی با مناطق پیرامون است .ارتباطات Ùˆ پیوند های عملکردی شهر با مناطق اطراف موقعیت ها Ùˆ شرایطی را برای شهر به وجود Ù…ÛŒ آورد Ú©Ù‡ آثار Ùˆ نتایج کالبدی چنین ارتباطی قابل توجه Ùˆ تأمل است . برنامه ها Ùˆ دیدگاه های طرح های کلان منطقه ای نیز به میزان قابل توجهی چگونگی Ùˆ میزان رشد Ùˆ توسعه شهر را تحت تأثیر قرار Ù…ÛŒ دهد . رئوس اهداف Ùˆ راهبرد های طرح های منطقه ای در ارتباط با شهر بهار به شرح زیر است :

     - تقویت شهر بهار از طریق توسعه فعالیت های اقتصادی ØŒ صنعتی Ùˆ بین راهی .

      - در شبکه آتی شهر های استان ØŒ شهر بهار در زمرة شهر های متوسط Ú©ÙˆÚ†Ú© مد نظر میباشد .

     - شهر بهار به عنوان بزرگترین شهر اقماری منطقه شهری همدان مورد تأکید است .

نتایج حاصل از بررسی های انجام شده در مورد نقش و جایگاه منطقه ای شهرستان و شهر در اسکلت توسعه منطقه ای موقعیت های زیر را برای شهر و شهرستان رقم می زند :

     - شهرستان Ùˆ شهر بهار دروازه غربی Ùˆ رابط اصلب استان با مناطق غربی ایران است .

     - شهرستان Ùˆ شهر بهار یکی از محورهای توسعه منطقه ای است .

بررسی های انجام شده نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ موقعیت های شهر بهار در ارتباط با محیط بیرون نقشهایی مانند نقش بین راهی ØŒ نقش سیاسی – اداری ØŒ نقش پایانه ای Ùˆ انبار داری Ùˆ نقش صنعتی در مقیاس ناحیه شمالی استان را برای آن در مقیاس کلان رقم خواهد زد. شهر بهار هر کدام از این نقش ها را از رهگذر موقعیت خود در ارتباط با موارد بیرامونی بدست آورده است Ùˆ اثرات آن در توسعه کالبدی شهر قابل توجه است . برخی از سیاست ها Ùˆ راهبردهای اصلی مواجهه با توسعه کالبدی شهر بهار در مقیاس خرد به شرح زیر است : 

     - در محدوده قانونی شهر بهار Ùˆ اطراف آن اراضی زراعی مرقوبی وجود دارد Ú©Ù‡ تا حد امکان حفاظت از آن ها ضروری است.  

    - در شرایط کنونی محور همدان به کرمانشاه Ùˆ سنندج از ضلع جنوبی شهر بهار عبور Ù…ÛŒ کند Ùˆ این محور اصلی ترین عامل تأثیر گذار بر توسعه کالبدی شهر از سمت جنوب است Ùˆ لذا لازم  است Ú©Ù‡ از توسعه کالبدی شهر به ضلع جنوب این محور جلوگیری شود .

     - مسیر راه آهن به سنندج Ùˆ کمربندی شهر همدان اصلی ترین موانع توسعه کالبدی در ضلع شمالی شهر است Ùˆ باید حتی الامکان از توسعه کالبدی شهر در این در این جهت جلوگیری شود .

     - جلوگیری از توسعه ناهمگون Ùˆ پراکنده شهر به منظور کاهش هزینه های شهرداری در ارتباط با ایجاد زیر ساختهای شهری Ùˆ ...

     - تأکید بر Ú©ÙˆÚ†Ú© کردن واحد های مسکونی با توجه به درشت دانه بودن قطعات مسکونی موجود .

     - حداکثر استفاده از اراضی بایر درون بافت به عنوان اولویت اول در تأمین اراضی مسکونی Ùˆ خدمات مورد نیاز Ùˆ ...

     - هدایت Ùˆ تشویق شهر به سوی استفاده بهینه از زمین با تأکید بر افزایش تراکم ساختمانی Ùˆ خصوصا با توجه به عملکرد اقماری آن در رایطه با شهر همدان .

4-21: تعیین عملکرد و نقش غالب اقتصادی شهر در وضع موجود

بر پایة نتایج حاصل از مطالعات وضع موجود و ارزیابی در تحلیل ساختار و ویژگی های اقتصادی و معیشتی بهار ، مهمترین خصوصیات نظام اقتصادی شهر در چهارچوب هدف ناظر بر مطالعات این بخش به شرح زیر خلاصه شده است :

     - بخش خدمات دارای نقش غالب Ùˆ مسلط نظام اقتصادی شهر Ù…ÛŒ باشد Ùˆ در میان فعالیت های خدماتی نیز ØŒ فعالیتهای خدمات عمومی Ùˆ اجتماعی Ùˆ نیز خدمات بازرگانی دارای اهمیت بسزایی بوده Ùˆ نقش جایگاه تعیین کننده در اقتصاد شهر دارد .

     - از نظر بازار مبادله نظام اقتصادی شهر ØŒ واحد های اقتصادی ( تولیدی ØŒ خدماتی Ùˆ تعمیراتی ) در خدمت بازار محلی ( بازار شهر Ùˆ شهرستان ) دارای نقش غالب Ùˆ مسلط در اقتصاد شهر هستند .

     - نقش کشاورزی در ساختار اقتصادی شهر کماکان مشهود است .

     - واحد های اقتصادی Ú©ÙˆÚ†Ú© ØŒ واحد های متعارف نظام اقتصادی شهر هستند .

     - بازار داخلی شهر به دلیل نزدیکی به شهر همدان Ùˆ عدم توان رقابت با آن ضعیف است .

     -تسلط غالب مردان در نظام اشتغال شهر ØŒ آن را به نظامی مردانه تبدیل کرده است .

     -بیشترین تعداد شاغلان را کارکنان سازمان های دولتی Ùˆ کارکنان مستقل تشکیل Ù…ÛŒ دهند

4-22: پیش بینی نقش و روند اقتصادی شهر در آینده

 Ø¨Ø± پایة مطالعات انجام شده ØŒ شهر بهار در آینده به عنوان قوی ترین کانون جمعیتی در حوزه دسترسی روزانه شهر همدان ØŒ وظیفه پذیرش بخشی از بار محیطی شهر همدان را به عهده خواهد گرفت ØŒ ضمن آنکه یکی از کانونهای اصلی جمعیتی در محور توسعه مرکزی استان نیز Ù…ÛŒ باشد . بدین ترتیب سمتگیری اصلی این تحولات به ترتیب زیر پیش بینی Ù…ÛŒ شود :

     - با توجه به نزدیکی شهر به مهمترین کانونهای توسعه صنعتی استان نقش فعالیتهای صنعتی در Ú©Ù„ نظام اشتغال Ùˆ تولید شهر افزایش Ù…ÛŒ یابد .

     - فعالیت های خدماتی Ú†Ù‡ برای استفاده  در بازار محلی Ùˆ Ú†Ù‡ برای پشتیبانی خدماتی از حوزه تحت پوشش شهر هم از نظر Ú©Ù…ÛŒ Ùˆ هم از نظر کیفی گسترش خواهد یافت .

     - نقش نیروی انسانی ماهر Ùˆ متخصص در نظام اقتصادی شهر افزایش Ù…ÛŒ یابد .

4-23: پیش بینی احتمالات رشد و تحول جمعیت شهر در آینده

عواملی که در برآورد جمعیت موثر بوده است شامل موارد زیر است :

الف – جمعیت پایه : تعداد جمعیت شهر در سال پایه 1384 با توجه به نتایج سزشماری کارگاهی مرکز آمار ایران Ùˆ تعدیل آن از طریق اطلاعات کالبدی یرداشت شده طرح ØŒ حدود 31467 نفر بر آورد Ù…ÛŒ شود.

ب – بر آورد جمعیت در افق طرح : از نظر مشاور Ùˆ با توجه به میزان باروری ØŒ سطح امید به زندگی ØŒ خالص مهاجرت Ùˆ روند ساخت Ùˆ سازها در شهر بهار ØŒ احتمال رشد در دوره های زمانی 94-1384 در دو حالت اتفاق خواهد افتاد ØŒ Ú©Ù‡ در حالت اول میزان جمعیت شهر در افق 39713 نفر Ùˆ در حالت دوم 36900 نفر پیش بینی Ù…ÛŒ شود ØŒ Ú©Ù‡ با توجه به نقش اقماری آن Ùˆ احتمال جذب جمعیت از شهر همدان گزینه اول احتمال وقوع بیشتری دارد .

4-24: امکانات و محدودیت های توسعه کالبدی شهر بهار
 4-24-1: محدودیت های توسعه کالبدی شهر بهار  

 Ù…حدودیت های توسعه شهر بهار در حال حاضر به دو دسته محدودیت های عملکردی Ùˆ محدودیت های طبیعی قابل تقسیم است .
4-24-2: محدودیت های عملکردی شهر بهار

شامل : راه شریانی بین منطقه ای در جنوب و مسیر های آتی راه آهن و کمربندی در شمال
و همچنین اراضی کشاورزی و باغات اطراف شهر که به لحاظ اکولوژیکی ، چشم انداز و ملاحظات اقتصادی از جایگاه ویژه ای برخوردارند .

4-24-3: محدودیت های طبیعی :

محدودیت های طبیعی شامل : اراضی پست و بسیار مسطح ( شیب کمتر از 5/0 % ) واقع در شمال شهر

4-25-4: امکانات توسعه کالبدی

شهر بهار از امکانات توسعه کالبدی قابل توجهی برخوردار است . بخش اعظمی از اراضی داخل بافت کنونی شهر بایر بوده و فاقد هرگونه ساخت و ساز می باشند . این اراضی در آینده بخش قابل توجهی از ساخت و سازهای آتی را به خود اختصاص خواهند داد . اراضی بایر درون بافت در وضع موجود در حدود 63 هکتار است و موقعیتی مناسبی را جهت توسعه شهر از درون فراهم نموده است .

4-25-5: ارزیابی و تحلیل بافت شهری بهار

به منظور ارزیابی و تحلیل و شناخت بافتهای مسئله دار در شهر بهار از شاخصه های مختلفی مثل متوسط عرض شبکه و متوسط اندازه قطعات مسکونی بهره گرفته شده است . از طریق تلفیق این شاخص ها بافت شهر بهار از چهار دیدگاه شامل :

1-همگونی Ùˆ دانهبندی بافت 2- همگونی بافت 3- متوسط عرض شبکه 4- دانه بندی   مورد تحلیل واقع شده است Ùˆ نتایج این مطالعات در قالب چهار نقشه بندی بافت شهری بهار بر حسب موضوعات فوق تهیه شده است .

علاوه بر این نقشه های حوزه بندی بافت بر حسب گونه بندی مساحت قطعات مسکونی ( کمتر از 150 متر ) و بالای 150 تهیه گردیده که این نقشه ها مکمل مطالعات ارزیابی و تحلیل بافت می باشد .

4-25-6: ارزیابی و تحلیل الگوی تراکم در شهر بهار

متوسط تراکم ساختمانی در کل شهر 5/74 % و متوسط اشتغال 54 % و متوسط تعداد طبقات 38/1 طبقه است . اما الگو در محله های مختلف بسیار متغیر است .گرایش های تذلکم طی سالهای اخیر میل به افزایش داشته و این روند در پروانه های ساختمانی صادر شده شهرداری طی سالهای اخیر به خوبی قابل رویت است.

4-25-7: ارزیابی و تحلیل گرایشهای مکان گزینی فعالیتها

نحوه مکان گزینی و استقرار فعالیت ها در سطح شهر از مجموعه عواملی متعدد پیروی می نماید . که به بستر های اجتماعی ، اقتصادی و کالبدی شهر از عوامل تهیین کننده آن به شمار می آیند . از طرف دیگر اصولی بر مکان گزینی فعالیت ها حاکم است که رعایت این اصول کارآیی فعالیت ها را افزایش خواهد داد . اصول همجواریها ، صرفه جویی های ناشی از مقیاس ، سازگاری ها و ناسازگاری ها ، سنخیت و عدم سنخیت ، اصول زیست محیطی و ... سبب می شود که فعالیت ها به دنبال یافتن مکانی برای استقرار خود هستند که بیشترین کارآیی را از خود ارایه دهند .

بررسی های انجام شده در مورد نحوه مکان گزینی فعالیت ها در سطح شهر بهار از دو دیدگاه سازگاری و عدم سازگاری و شناسایی پهنه های کارکردی با مقیاس های مختلف صورت گرفته است و نتایج آن در نقشه های ناسازگاری ها و گرایش ها و روند های فعالیت ها در سطح شهر بهار انعکاس یافته است .

4-25-8: ارزیابی گرایش های پروانه های ساختمانی شهر بهار طی سال های اخیر

تعداد پروانه های ساختمانی : روند تعداد پروانه های ساختمانی صادره توسط شهرداری طی 7 سال اخیر نشان می دهد که به لحاظ تعداد پروا نه های صادره تا سال 1380 روند افزایشی داشته ولی در سال 1381 این روند رو به کاهش گذاشته است . و مجدداً در سال 1382 با افزایش و در سال 1383 نیز با کاهش روبرو بوده است . تعداد طبقات طی سالهای گذشته رشد صعودی داشته و تا 2 طبقه در سالهای اخیر افزایش یافته است .

4-26: اهداف طرح توسعه و عمران شهری
اهداف مورد نظر در طرح جامع شامل موارد زیر است :
الف – سهولت  ب- قابلیت انعطاف   ج- تکافو Ùˆ کفایت   د- حق انتخاب   Ù‡- کارآیی   Ùˆ- بهداشت ØŒ رفاه Ùˆ ایمنی    ز- تناسب بصری ( طراحی شهری)
4-27: تحلیل و ارزیابی الگوی سکونت و تعیین سرانه مسکونی در آینده
الف- الگوی سکونت :

 Ø¨Ø± پایه برداشت های مشاور Ùˆ اطلاعات د دسترس ØŒ در حال حاظر کاربری مسکونی در شهر بهار با مساحت حدود 140 هکتار 20 % از Ú©Ù„ سطح شهر Ùˆ 41 % از Ú©Ù„ سطح خالص آن را تشکیل Ù…ÛŒ دهد . ضمن آنکه سرانه مسکونی در حال حاضر در این شهر 57/44 متر مربع Ùˆ تراکم خالص مسکونی آن 3/224 نفر در هکتار Ùˆ تراکم خالص شهری آن 101 نفر در هکتار Ù…ÛŒ باشد

مقایسه ارقام فوق با استاندارد های موجود و شاخصهای متعارف شهری نشان می دهد که :

     - سرانه مسکونی در شهر نسبتاً بالا است
     - تراکم خالص مسکونی در زمره تراکم های پایین است .
     - تراکم خالص شهر در زمره تراکم های متوسط است .

علاوه بر این چنانچه شاخص های دیگری از قبیل متوسط سطح اشتغال بنا و متوسط تعداد طبقات ساختمانی با شاخص های فوق همراه شود ( متوسط سطح اشتغال بنا 54 % و متوسط تعداد طبقات برابر 38/1 طبقه می باشد ) یک بافت شهری با تراکم پایین را معرفی می کند .

ب ) تعیین سرانه مسکونی :  

از آنجا Ú©Ù‡ کلیه سرانه های شهری Ùˆ از جمله « سرانه مسکونی» خصلت انتزاعی دارند Ùˆ در شرایط مختلف Ù…ÛŒ توانند بازتابهای گوناگون داشته باشند تنها روش منطقی برای بازیابی آنها پیش بینی پیامدها Ùˆ ارزیابی اشکال مختلف تحقق آنها در فضا است به همین دلیل برای دستیابی به سرانه مسکونی سازگار با شرایط شهر بهار ØŒ ماتریسی تحت عنوان « ماتریس تبدیل متغیر های کالبدی به یکدیگر » تهیه شده است . این ماتریس ترکیبی از شاخصهایی مثل سرانه مسکونی ØŒ تراکم ساختمانی ØŒ تراکم خالص مسکونی ØŒ متوسط سطح قطعه مسکونی Ùˆ متوسط طبقات ساختمانی است Ú©Ù‡ از ترکیب این شاخص ها همراه با شاخص های جمعیتی مثل بعد خانواده Ùˆ ...  امکان پیش بینی حجمی Ùˆ تراکمی هر سرانه مشخص را فراهم Ù…ÛŒ نماید .

4-28: نحوه استفاده از اراضی وضع موجود شهر بهار – سال 1384

کاربردی	جمعیت 31466 نفر
	سطح ( متر مربع )	سرانه ( متر مربع )	درصد به سطح		تعداد ( قطعه )
			کل	خالص
مسکونی	1402535	57/44	37/20	20/41	5427
تجاری	56299	79/1	82/0	65/1	1912
آموزشی کودکستان	4714	15/0	07/0	14/0	3
آموزشی دبستان	16605	53/0	24/0	49/0	7
آموزشی راهنمایی	4914	16/0	07/0	14/0	5
آموزشی دبیرستان	12934	41/0	19/0	38/0	6
جمع	39167	24/1	57/0	15/1	21
سایر آموزشی	676	02/0	01/0	02/0	4
آموزش فنی و حرفه ای	20812	66/0	30/0	61/0	4
آموزش عالی	2092	07/0	03/0	06/0	1
مذهبی	19142	61/0	28/0	56/0	24
فرهنگی	6466	21/0	09/0	19/0	6
جهانگردی و پذیرایی	1825	06/0	03/0	05/0	3
درمانی	19013	60/0	28/0	56/0	6
بهداشتی	3141	10/0	05/0	09/0	9
خدمات اجتماعی	1445	05/0	02/0	04/0	5
ورزشی	38757	23/1	56/0	14/1	3

اداری – انتظامی	72158	29/2	05/1	12/2	50
فضای سبز تجهیز شده ( پارک )	49289	57/1	72/0	45/1	9
سبز حفاظتی	104688	33/3	52/1	08/3	-
جمع	153977	89/4	24/2	52/4	-
تأسیسات شهری	1718	05/0	02/0	05/0	5
تجهیزات شهری	16728	53/0	24/0	49/0	6
انبار	76582	43/2	11/1	25/2	43
حمل و نقل	45217	44/1	66/0	33/1	28
صنایع و کارگاه	50923	62/1	74/0	50/1	28
گورستان	54187	72/1	79/0	59/1	2
شبکه معابر	1321431	00/42	19/19	82/38	-
جمع کل سطوح خالص	3404289	19/108	44/49	00/100	-
اراضی باغات	140880	48/4	05/2	-	-
اراضی کشاورزی	2679872	17/85	92/38	-	-
دامداری – مرغداری	27548	88/0	40/0	-	5
اراضی بایر	624476	85/19	07/9	-	-
گلخانه	6107	19/0	09/0	-	2
تأسیسات کشاورزی	1913	06/0	03/0	-	47
جمع کل سطوح ناخالص	34807994	62/110	56/50	-	-
جمع کل	6885085	81/218	00/100	-	-
مأخذ : برداشت های میدانی Ùˆ محاسبات کامپیوتری مشاور – سال 1384

جدول شماره 4-3: مقدار سرانه انواع کاربری های شهرستان بهار

4-30: وضع بناها و محوطه های تاریخی :

سازمان میراث فرهنگی استان در پاسخ به استعلام مهندس مشاور  92 اثر موجود  در سطح شهر را به عنوان نشانه های فرهنگی – تاریخی Ùˆ مذهبی شهر بهار Ú©Ù‡ واجد ارزشهای معماری Ùˆ تاریخی است بنام های خانه معینیان Ùˆ آرامگاه آیت الله بهاری نام برده Ùˆ اعلام نموده است .

4-31: وضعیت نظام حمل و نقل و شبکه معابر :

شهر بهار به لحاظ موقعیت ارتباطات منطقه ای در مسیر جاده اصلی همدان - کرمانشاه واقع شده است . جاده همدان – کرمانشاه با جهت شرقی غربی از لبه جنوبی شهر بهار عبور Ù…ÛŒ کند Ùˆ بخشی از آن در محدوده مصوب شهر واقع شده است Ùˆ این محور اصلی ترین بستر ارتباطی بین شهر همدان Ùˆ بهار Ù…ÛŒ باشد دومین محور ترتباطی منطقه ای Ú©Ù‡ نقش Ùˆ تآکید زیادی در برقراری ارتباطات شهر بهار با نقاط اطراف دارد Ùˆ تأثیر بسیار زیادی در Ø´Ú©Ù„ Ùˆ جهت توسعه کالبدی شهر گذاشته است محور بین شهری بهار - لالجین – کوریجان است Ú©Ù‡ این محور از شمال روستای کوریجان از محور ارتباطی تهران – همدان به سمت غرب منشعب شده Ùˆ با عبور از میان شهر لالجین از شمال شرقی بهار وارد محدوده شهر شده Ùˆ به صورت شمالی - جنوبی از میان بافت کالبدی شهر عبور نموده Ùˆ در نهایت به محور همدان – کرمانشاه ملحق Ù…ÛŒ شود . این راه در درون شهر بهار راه اصلی Ùˆ درجه یک را تشکیل Ù…ÛŒ دهد Ùˆ اصلی ترین لبه تعریف کننده مرز نواحی شهری موجود در شهر را تشکیل Ù…ÛŒ دهد . نقش Ùˆ اهمیت عبوری این محور از آنجا پررنگ تر Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ بسیاری از سفر های عبوری محور تهران - کرمانشاه  از دو راهی کوریجان به این محور منتقل شده Ùˆ بدون اینکه وارد محدوده پرترافیک شهر همدان شوند از ضلع شمالی شهر همدان عبور کرده Ùˆ به محور کرمانشاه Ù…ÛŒ رسد .

4-31-1: بررسی ساختار سلسله مراتب شبکه
1- بزرگراه ( شریانی درجه 1) : قسمتی از بزرگراه همدان - کرمانشاه واقع در ضلع جنوبی شهر بهار که در داخل محدوده مصوب طرح هادی لحاظ شده است .
2- راه عبوری ( شریانی درجه یک ) : بلوار آیت الله بهاری به صورت شمال - جنوبی واقع در ضلع شرقی شهر Ú©Ù‡ سمت لالجین وارد محدوده شده Ùˆ در ضلع جنوب شهر به بزرگراه همدان -  کرمانشاه ملحق Ù…ÛŒ شود .
3- شریانی درجه 2 ( اصلی ) : شامل خیابان های آیت الله مدنی ØŒ امام خمینی  Ùˆ کمربندی در حال احداث واقع در ضلع غربی شهر بهار .
4- شریانی درجه 2 ( فرعی ) : شامل خیابانهای 17 شهریور ، سید جمال الدین اسد آبادی ، نهالستان ، چمران ، خیابان شهید محمد رضا شیری و خیابان سلیمانی .
5- دسترسی های محله ای : شامل خیابان های حسنی ، شهید وحدت ، مدرس ، مصطفی خمینی ، نوبهار ، شهید مطهری ، نواب صفوی ، فداییان اسلام ، شهید خاکپور ، شهید طالقانی ، شهید بهشتی ، بلوار معلم ، اندیشه و ...

4-32: مسایل مربوط به ارز ش زمین
بر پایه مطالعات میدانی مشاور ، در بخش اراضی با عملکرد تجاری در محدوده اطراف میدان امام و خیابان امام با ارزش در حد هر متر مربه 150 هزار تومان گرانترین اراضی تجاری شهر را به خود اختصاص داده اند و بهد از خیابان امام ، خیابان های 17 شهریور ، خیابان فرهنگ ، خیابان 30 متری با 120 هزار تومان اراضی بر خیابانهای مزبور بیشترین ارزش تجاری را در شهر دارا می باشند .