مدیر مدیریت منابع آب شهرستان ملایر: مهدی تاج آبادی
تلفن: 32240022-081
فاکس: 32216506-081
مَلایر شهری در غرب ایران است. این شهر مرکز شهرستان ملایر و در جنوب شرقی استان همدان واقع شده است. ملایر از ترکیب دو واژه «مال» و «آیر» تشکیل شده که به معنی سرزمین آتش یا سرزمین آریایی‌ها است. قدمت سکونت در محل کنونی ملایر به تمدن ایلام بازمی‌گردد. پس از ایلامی‌ها، مادها در ملایر ساکن شدند. مردم ملایر به گویش ملایری تکلم می‌کنند. شهرداری ملایر در سال ۱۳۱۷ تأسیس و این شهرداری هم اکنون دو منطقه دارد. فرمانداری ویژه شهرستان ملایر در این شهر قرار دارد.
ملایر دارای ۳ میلیون و ۱۱۴ هزار متر مربع پارک است که شامل ۴۰ پارک شهری، ۴ پارک جنگی و یک پارک قدیمی به نام پارک سیفیه است. سرانه فضای سبز در ملایر بیش از ۱۹ متر مربع است. از جمله آثار دیدنی در ملایر می‌توان به شهر زیرزمینی دوره اشکانیان، پروژه مینی ورد، بام ملایر و دریاچه کوثر اشاره کرد.
ملایر دارای طبیعت معتدل کوهستانی با زمستان‌های سرد و پر برف و تابستان‌های معتدل است. وجود روستاها و زمین‌های وسیع کشاورزی و باغ‌های حاصل خیز انگور و فاصله کمتر از ۱۵۰ کیلومتر با سه مرکز استان و قرارگیری بر سر راه‌های مواصلاتی اصلی، همچنین گستردگی صعنت مبلمان و منبت در توسعه ملایر مؤثر بوده‌اند.
هم اکنون این شهر دارای ۱۰ مرکز آموزش عالی است. صنایع و کارخانه‌های فعال در ملایر در زمینه صنایع چوب و مبلمان می‌باشد. از ره‌آوردهای ملایر می‌توان به فرش، خشکبار و عسل اشاره کرد.
ملایر شهری کوهستانی است و در میان رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. بافت اصلی شهر در جلگه‌ایی مسطح ساخته شده[۳۱] و آب و هوایی معتدل کوهستانی دارد.[۲]
ملایر در ۴۸ درجه و ۴۹ دقیقه و ۳۰ ثانیه از مبدأ گرینویچ و عرض ۳۴ درجه و ۱۷ دقیقه قرار دارد. ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۷۲۵ متر است.[۳۲][۳۱]
| شازند | بروجرد | خرم‌آباد |
از دیدگاه زمین‌شناسی ملایر در زون سنندج- سیرجان قرار دارد و کمربند ملایر – اصفهان به عنوان یکی از گستره‌های معدنی سرب و روی ایران معرفی شده است.[۳۳] بر اساس اظهار سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور کمربند ملایر – اصفهان مهم‌ترین محور روی و سرب ایران است.[۳۴]
پس از اینکه قاجارها بر حکومت مرکزی تسلط یافتند، قوم زند دوباره به ملایر بازگشتند و در چند نقطه از دشت ملایر ساکن شدند، سپس اندک اندک چند دستهٔ مهاجر به ملایر وارد و در این شهر ساکن شدند که مبدأ آنان نهاوند، تویسرکان و اصفهان، فراهان و خوانسار و کشور بحرین بود.[۶] در سال‌های ۱۳۳۵ تا ۱۳۸۵ رشد جمعیت در این شهر رشد داشته است. جدول زیر روند این رشد را نشان می‌دهد.[۳۵]
| سال | ۱۳۳۵ | ۱۳۴۵ | ۱۳۵۵ | ۱۳۶۵ | ۱۳۷۵ | ۱۳۸۵ |
|---|---|---|---|---|---|---|
| جمعیت | ۲۱٬۱۰۵ | ۲۸٬۴۳۴ | ۴۷٬۱۷۷ | ۱۰۳٬۶۴۰ | ۱۴۴٬۳۷۳ | ۱۵۶٬۲۸۹ |
| نرخ رشد (درصد) | ۳٫۰۳ | ۵٫۱۸ | ۸٫۲ | ۳٫۳۷ | ۰٫۷۷ |
